Pakistan

Síðast uppfært: 21.04.2015

Pakistan er eitt af vanþróuðustu löndum Asíu. Í þessari gömlu bresku nýlendu er stjórnmálalegur óstöðugleiki og ríkisstjórnina skortir að hafa stjórn yfir stórum hluta landsins.

Fáni

Efnisyfirlit

Helstu tölur og staðreyndir

Höfuðborg:	Islamabad
Þjóðernishópar:	Punjabi, sindh, pasjtun, balochi og mujahir
Túngumál:	Punjabi, sindhi, siraiki, pasjtu, urdu, balochi, hindko, brahui, enska, burashaski
Trúarbrögð:	Múslímar 97%, aðrir/óskilgreint/trúleysingjar 3%
Stjórnarform:	Sambandslýðveldi
Verg landsframleiðsla á hvern íbúa:	6 437 PPP$

Landafræði

Pakistan er langt og mjótt land, með fjölbreytt landslag. Í norðri eru Himalaja-fjöllin sem ná upp í meira en 8000 metra hæð. Í miðju landi eru frjósamar sléttur og mýrar, en í suð-vesturhluta landsins er þurrlent hálendi. Nokkrar ár renna niður frá Himalaja og mynda stórt óshólmasvæði við ströndina. Loftslagið er breytilegt og mótast af mismunandi landslagi og hæð yfir sjávarmáli: Í norðri er kalt og þurrt, sunnar er heitara og rakara og í miðju landi eru nokkur eyðimerkursvæði þar sem hitinn getur farið upp í 50 gráður á sumrin. Mikil fólksfjölgun hefur haft mikil áhrif á auðlindir landsins. Í Pakistan er skortur á hreinu drykkjarvatni ástæða meira en 80 prósenta af sjúkdómum í landinu, m.a. niðurgangs, malaríu og sníkjudýrasjúkdóma. Úrgangur frá vaxandi iðnaði og skógarhögg hefur leitt til jarðvegseyðingar sem svo aftur hefur haft í för með sér tíðari flóð, sérstaklega í miðju landinu.

Saga

Í Pakistan hafa nokkur elstu siðmenningarsamfélög heims þrifist. Um aldir heyrði svæðið undir ýmsa indverska keisara. Í upphafi átjándu aldar varð landið fyrir endurteknum innrásum, áður en svæðið varð hluti af breska Indlandi á nítjándu öld. Á þriðja og fjórða áratug nítjándu aldar kom fram á sjónarsviðið pólitísk frelsishreyfing sem barðist fyrir landsvæðum múslímskra Indverja. Þegar Stóra-Bretland dró sig út úr Indlandi árið 1947 var landsvæðið Pakistan stofnað. Landið skiptist í tvö aðskilin yfirráðasvæði, Vestur- og Austur-Pakistan. Í kjölfar sjálfstæðisins urðu miklir fólksflutningar, þar sem öllum múslímum var ætlað að búa í Pakistan, og hindúum í Indlandi. Í þessum skipulagslausa aðskilnaði var ósamstaða um skiptingu nokkurra svæða. Strax eftir sjálfstæðið braust út stríð á milli Pakistan og Indlands um eitt þessara yfirráðasvæða, Kasmír. Sþ komu fram með sáttatillögu, en síðan hefur stríð blossað tvisvar upp, árin 1965 og 1999. Í landinu hefur verið mikil fólksfjölgun og stjórnmálalegur óstöðugleiki. Landfræði-, menningar- og tungumálaleg mismunun leiddi síðan til sjálfstæðis Austur-Pakistans með hjálp Indlands árið 1971. Þar varð til ríkið Bangladess.

Vistfræðileg fótspor

0,5

jarðarkúlur Pakistan

Ef hver einasta manneskja á jörðinni ætti að hafa sömu neyslu og meðalmannfjöldi í Pakistan, þá þyrftum við 0,5 jarðar.

Vistfræðileg fótspor

Samfélag og stjórnmál

Pakistan er stjórnað af forseta sem ræður yfir hernum og leiðir þjóðþingið. Landið er sambandsríki og samanstendur af minni ríkjum sem hafa mikil völd til að ákvarða í eigin málum. Herinn gegnir stóru hlutverki í landinu og hefur steypt nokkrum ríkisstjórnum af stóli í valdaráni. Síðasta valdarán átti sér stað árið 1999, þegar Pervez Musharraf hershöfðingi steypti Nawaz Sharif forseta af stóli og tók sjálfur við völdum. Pakistan er eitt af vanþróuðustu löndum Asíu – heilbrigðiskerfið virkar ekki sem skildi, fá börn ganga í skóla og eldri kynslóðin fær engin eftirlaun. Í landinu býr fólk af ólíkum uppruna og talar ólík tungumál sem hefur leitt til mikilla átaka eftir að landið fékk sjálfstæði. Stjórnvöld hafa ekki stjórn yfir norðvesturhluta landsins, því svæði er stjórnað af ættbálkahöfðingum. Ríkisstjórnin hefur hvað eftir annað gert tilraunir til að auka samstöðu ólíkra hópa í landinu með því að lýsa íslam sem ríkistrú. Mörgum héruðum er nú stjórnað af íslömskum dómstólum sem notast við Kóraninn sem eina lagatextann. Íslamskir skólar hafa á nokkrum stöðum tekið yfir opinbera menntun. Sambandið við nágrannalandið Indland hefur verið slæmt og hafa bæði löndin yfir að ráða kjarnavopnum. Pakistan hefur í mörg ár stutt Bandaríkin. Þessi stuðningur jókst eftir 11. september 2001, þegar Bandaríkjamenn komu upp búðum í Pakistan á meðan þeir leituðu talibanana í Afganistan.

Lífskjör

145 / 169

HDI-lífskjör Pakistan

Pakistan er númer 145 af 169 löndum á lífskjaralista SÞ (HDI) yfir mannlega þróun.

HDI - Lífskjaralisti Sþ

Hagkerfi og viðskipti

Efnahagur Pakistans ber merki ringulreiðar í sögu landsins. Landinu hefur ekki tekist að byggja upp sjálfbæran iðnað og erlendir fjárfestar hafa ekki viljað fjárfesta í landinu. Þar til nýlega var stærstur hluti efnahagsins byggður á frumstæðum landbúnaði, og það var ekki fyrr en á síðustu áratugum að aðrar atvinnugreinar urðu til. Fjarskiptageirinn, vopnaiðnaðurinn og þjónustugeirinn vaxa hraðast allra atvinnugreina innan pakistanska efnahagskerfisins. Pakistan glímir við miklar erlendar skuldir, meðal annars vegna hinna langvinnu og kostnaðarsömu átaka við Indland. Á tíunda áratugnum samþykkti Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn að fella niður skuldir, sem hefur leitt til efnahagslegra framfara. Þátttakan í „Stríðinu gegn hryðjuverkum” leiddi til þess að Bandaríkin felldu niður stóran hluta af skuldum landsins. Pakistan hefur lengi átt í góðu viðskiptasambandi við Kína, og undanfarna áratugi hafa viðskiptin aukist í takt við efnahagslega þróun Kína.

Tölfræði

Á þessari síðu er gildi fyrir landið Pakistan fyrir allar mælistikur (frá því ári sem síðast barst). Þú getur auðveldlega borið þessi gildi saman við gildi frá öðru ríki. Sjá vísir